Cây Cà Phê Vối

Bạn có biết, cây cà phê vối là 1 trong những loại cây trồng, cây công nghiệp quan trọng nhất ở Việt Nam chúng ta ? Nó mang lại giá trị kinh tế cao cho cả nước, đóng góp lớn vào doanh thu Quốc gia từ việc xuất khẩu cafe. Ngoài ra, nó còn giúp cho người dân « xóa đói giảm nghèo », và « làm giàu » lên từ loại cây này.

quả cà phê vối trên cây

Đối với Thế giới, cây cafe vối (cafe robusta) là cây cafe quan trọng thứ 2, chỉ đứng sau cây cafe chè (cafe arabica). Ước chừng, khoảng 39% nguyên liệu cà phê trên Thế giới là từ cây này. 2 Nước xuất khẩu cafe vối (robusta) lớn nhất nhì Thế giới là Brasil và Việt Nam chúng ta (Việt Nam đã giữ vị trí Số 1 trong nhiều năm). Ngoài ra còn có các Quốc gia khác như : Ấn Độ, Indonesia, Malaysia, Uganda…

Đặc điểm của Cây Cà Phê Vối

Là loại cây thuộc dạng thân gỗ hoặc cây bụi, chiều cao tối đa có thể đạt được là 10 m, chiều cao trung bình là từ 2 – 4m.

Có thể khai thác hạt từ 20 – 30 năm, cây 3 – 4 năm tuổi là bắt đầu thu hoạch được.

Cây : có cành thon dài, thân cây gỗ có thể dùng để làm các đồ thủ công mỹ nghệ.

Rễ : là loại rễ cọc, có nhiều rễ phụ xung quanh, rễ sâu khoảng 1- 2,5m so với mặt đất.

Lá : có hình oval, dài 8 – 15cm, rộng 4-6 cm, mặt trên xanh đậm mặt dưới nhạt hơn, cuống lá ngắn.

lá cà phê vối

Hoa : hoa cà phê đều có màu trắng, 5 cánh, khi nở thường kết thành chùm 2 hoặc chùm 3. Hoa nở chỉ từ 3-4 ngày, thời gian thụ phấn khoảng vài tiếng đồng hồ. Mỗi cây có 30.000 – 40.000 bông. Người nông dân hoặc thương lái thường dự đoán vụ mùa ngay từ lúc cà phê ra bông và chuẩn bị kết trái. Nhiều người có thể « bỏ cọc » ngay từ lúc này. Hoặc họ có thể đưa ra những nhận định về vụ mùa và giá cả của thị trường. Nhưng những điều này đều có rủi ro, thời tiết cực đoan như hạn hán hoặc rét đậm có thể ảnh hưởng đến việc này, làm sai lệch mọi sự tính toán và làm cho thị trường rơi vào 1 tình thế khác.

hoa cà phê vối có màu trắng rất đẹp

Trái/Quả : quá trình phát triển của quả cà phê trong vòng 7-9 tháng sau khi được thụ phấn, quả có hình tròn hơi elip. Màu sắc quả cafe thay đổi từ xanh -> vàng -> đỏ (chín) -> đỏ đậm / đen (chín kĩ). Trên 1 cây cafe có thể vừa có hoa và vừa có quả cùng lúc.

trái cà phê vối

Hạt : Thông thường 1 quả cafe chứa 2 hạt ép sát vào nhau (nhưng đôi lúc 1 quả chỉ có 1 hạt), mặt ép vào nhau là mặt phẳng, mặt còn lại quay ra ngoài hình vòng cung. Mỗi hạt được 2 lớp màng mỏng bảo vệ, lớp màu trắng bám chặt vào vỏ hạt, lớp màu vàng bọc bên ngoài. Hạt cafe vối thì có hình tròn hoặc elip, khi tươi có màu xám vàng, xanh hoặc xám xanh. Hạt cafe vối nhỏ hơn và ngắn hơn so với cafe chè (hạt cafe chè dài hơn và có hình bầu dục hoặc elip). Nhưng hàm lượng caffein trong hạt cà phê vối (Robusta) lại cao hơn (gấp đôi) so với cà phê chè (tức Arabica).

Nguồn gốc của Cây Cà Phê Vối

Nguồn gốc : được phát hiện ở trong rừng tại Châu Phi, ở đất nước Ethiopia, trên cao nguyên có độ cao là 1.370 – 1.830 m. Sau khi được phát hiện, con người đã mang loại cây này trồng phổ biến trên khắp Thế giới, ở những nơi có điều kiện tương đồng, thường là ở các khu vực cao nguyên.

Ở Việt Nam, cây cà phê được du nhập vào bởi người Pháp và được trồng, canh tác, phát triển cho đến tận ngày nay.

Cây Cà Phê Vối được trồng ở đâu ?

Mặc dù được phát hiện ở Châu Phi, nhưng cây cà phê vối hiện nay được trồng nhiều nhất tại các nước ở 2 khu vực trên Thế Giới :

  • Đông Nam Á : đứng đầu là Việt Nam.
  • Nam Mỹ : đứng đầu là Brasil.

Ở Việt Nam, cafe vối được trồng nhiều nhất ở khu vực Tây Nguyên, nhất là Tỉnh Đăk Lăk với nơi được mệnh danh là « thủ phủ cafe » là Buôn Ma Thuột. Tiếp sau đó là các Tỉnh : Lâm Đồng, Đăk Nông, Gia Lai, Kon Tum, Quảng Trị, Điện Biên, Sơn La…

vườn cà phê vối ở việt nam

Điều kiện tốt để trồng Cây cafe Vối (cafe Robusta)?

Cà phê Vối chính là cà phê  Cây cà phê Vối thường phù hợp ở vùng nhiệt đới và có độ cao trên dưới 1000m.

Lượng mưa tốt là khoảng 1000mm. Hoặc có thể từ 1000 – 2000 mm/năm. Nhưng nên có 1 mùa khô ngắn sau khi thu hoạch để mầm hoa được phân hóa.

Nhiệt độ thích hợp từ 22 – 29*C, tốt nhất ở 22 – 26*C.

Cây cafe Vối cần nhiều ánh sáng mặt trời hơn so với cafe Chè, nhưng vẫn thuộc loại cây trực xạ yếu (tức là không nên để ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp nhiều). Vì vậy nên trồng thêm 1 số cây che bóng để ánh sáng vườn cà phê được điều hòa tốt hơn.

Độ ẩm cao là điều kiện thích hợp với cây cafe vối này.

Không nên có nhiều gió hoặc gió mạnh sẽ gây ảnh hưởng không tốt đến vườn cà phê. Cần chọn vị trí và cách che chắn gió phù hợp.

Cây cafe vối có thể phát triển được trên nhiều loại đất : đất xám, nâu đỏ, nâu vàng… Nhưng đặc biệt tốt khi cây sinh trường và phát triển trên đất đỏ Bazan, năng suất cao. Điều kiện cơ bản, tầng đất mặt phải từ 70cm trở lên, thanh phần là đất thịt nhẹ và đất sét.

cách phát triển cây cà phê vối

Phát triển Cây Cà Phê Vối như thế nào ?

Cà phê Vối 1 năm 1 vụ, từ tháng 10 năm nay đến cuối tháng 9 năm sau (niên vụ). Thời điểm thu hoạch cà phê là từ tháng 10 cho đến tháng 1 năm sau (4 tháng). Sau khi thu hoạch thì bón phân và tưới nước cho cây trong vài tháng tiếp theo và nên chia thành từng đợt ngắn.

Khu vực Tây Nguyên là nơi có những điều kiện phù hợp như trên, cho nên đóng góp lên đến 80% tổng sản lượng cà phê của cả Nước ta.

Việc chọn giống cũng rất quan trọng, hiện cà phê vối có những dòng chính sau : TR4, TR5, TR6, TR8… Mỗi giống có mỗi đặc trưng và thế mạnh riêng : về mặt năng suất và kháng sâu bệnh…

Việc bón phân : nhu cầu về dinh dưỡng của cây cà phê cao, và quan trọng là chất hữu cơ. Nên bón 10 – 15kg phân chuồng / cây / năm.

Việc tưới nước nên được kết hợp với bón phân, nên tưới 7 ngày 1 lần nếu đất khô cằn, 10 – 12 ngày 1 lần với đất ẩm. Tưới 150 – 200 lít nước cho 1 cây 1 lần tưới. Mùa khô nên đặt rơm rạ dưới gốc để giữ ẩm cho cây.

Phòng ngừa các loại bệnh từ các loại nấm và sâu hại. Cần thiết nên nghiên cứu sử dụng các loại thuốc Bảo vệ Thực vật cho phù hợp.

Đến khi thu hoạch thì chỉ nên hái những trái cà phê vừa chín, nếu chín quá hay chưa chín (còn xanh) sẽ làm giảm đi chất lượng café, mất mùi vị ngon. Mặt khác điều này còn vô tình giúp cho nấm mốc với độc tố phát triển trên cây.